Koen Middendorp

• vrijdag 24 juni 2022 om 07:00

Voor het derde opeenvolgende jaar vindt het NK wielrennen plaats op de VAM-berg te Wijster in Drenthe. Een tikkeltje anders, dat wel, maar het belooft ook dit keer weer een spannende titelstrijd te worden. Verschillende renners komen namelijk aan hun trekken op Drentse grond. Maar wie gaat er vrijdag met de rood-wit-blauwe trui naar huis? WielerFlits blikt vooruit!

Historie

Voor de allereerste editie van het NK wielrennen op de weg moeten we terug tot 1888, al is dit voor wielerfetisjisten vaak voer voor discussie. De wedstrijd werd toentertijd namelijk niet gezien als een NK, maar kwam na verloop van tijd wel als zodanig in de boeken. Herman van Raden, een van de belangrijkste Nederlandse wielerpioniers aan het einde van de negentiende eeuw, kwam als eerste over de streep. We hebben het over een periode waarin er nog wel eens een baron aan de start stond van een wielerkoers. Rudolph Theodorus Van Pallandt van Eerde, die Nederland mocht vertegenwoordigen op de Olympische Spelen van 1908, werd namelijk tweede.

Jos Schipper, winnaar Johan van der Velde en Theo de Rooij op het podium van het NK wielrennen 1980 – foto: Cor Vos

In 1890 werd de winnaar van het NK wegwielrennen voor het eerst ook ‘prijswinnaar van het kampioenschap van Nederland’ genoemd. Die eer was voorbehouden aan Henri Raland. De legendarische Jaap Eden was vier jaar later, in 1894, de eerste coureur die zich voor de tweede keer tot Nederlands kampioen wist te kronen. Willem van der Mey flikte in 1896 hetzelfde kunstje. Natuurlijk is er altijd baas boven baas. Jorinus van der Wiel werd in 1918 als eerste voor de derde keer nationaal kampioen en zou het kunstje in de jaren nadien nog twee keer overdoen. Met vijf titels is hij tot op heden recordhouder.

Nederlands kampioen worden, het is voor veel renners een once in a lifetime ervaring. Maar er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen. Zo wist Gerrit Schulte, naar wie de trofee voor de beste Nederlandse profrenner is vernoemd, in de jaren veertig en vijftig van de vorige eeuw maar liefst vier nationale wegtitels te veroveren. Renners als Hans Dekkers (1951 en 1952), Wim van Est (1956 en 1957), Bas Maliepaard (1960 en 1961), Jo de Roo (1964 en 1965), Joop Zoetemelk (1971 en 1973), Henk Lubberding (1978 en 1979), Johan van der Velde (1980 en 1982), Jacques Hanegraaf (1981 en 1985), Steven Rooks (1991 en 1994), Maarten den Bakker (1996 en 1999), Léon van Bon (2000 en 2005), Koos Moerenhout (2007 en 2009) en Mathieu van der Poel (2018 en 2020) staan twee keer op de erelijst.

Mathieu van der Poel sprint in Hoogerheide naar zijn eerste driekleur, 2018 – foto: Cor Vos

Van der Wiel is, bijna honderd jaar na zijn laatste NK-triomf, nog altijd recordhouder met vijf nationale titels. Michael Boogerd kwam nog aardig in de buurt met drie zeges, net als Frits Wiersma, Jan Raas en Theo Middelkamp, maar zij moeten toch duidelijk hun meerdere erkennen in de in 1960 overleden Van der Wiel. Dit record zal ook nog wel even blijven staan, want in het huidige NK-peloton zien we niemand met vier rood-wit-blauwe truien in de kast. Niki Terpstra kan zijn landgenoten Boogerd, Wiersma, Raas en Middelkamp nog voorbij, want sinds zijn titel in 2015 staat de renner van Total Direct Energie eveneens op drie overwinningen.

Het Nederlands kampioenschap is in de moderne tijd vaak een strijd tussen de grootste Nederlandse ploeg en de rest. Jarenlang wist Rabobank het overtal uit te spelen, maar de laatste jaren valt de opbrengst voor Jumbo-Visma en voorgangers wat tegen. Sinds de zege van Koos Moerenhout in 2009 is de Nederlandse titel slechts twee keer naar de WorldTour-ploeg gegaan: in 2016 sprintte Dylan Groenewegen in Ouddorp naar het rood-wit-blauw, vorig jaar soleerde Timo Roosen naar de titel op en rond de VAM-berg.

Laatste tien winnaars NK wielrennen
2021: Timo Roosen
2020: Mathieu van der Poel
2019: Fabio Jakobsen
2018: Mathieu van der Poel
2017: Ramon Sinkeldam
2016: Dylan Groenewegen
2015: Niki Terpstra
2014: Sebastian Langeveld
2013: Johnny Hoogerland
2012: Niki Terpstra

Vorig jaar

Op en om de Drentse vuilnisbelt moesten de renners vorig jaar 25 in plaats van de geplande 27 rondes van 7,3 kilometer afleggen. De totale afstand kwam daarmee uit op 183 kilometer. Titelverdediger Mathieu van der Poel gaf er in de openingsfase al eens een klap op, maar hij was niet van de partij toen een kopgroep van zeventien man wegreed. Onder hen vier man van Jumbo-Visma: Dylan Groenewegen, Olav Kooij, Gijs Leemreize en Timo Roosen.

Topfavoriet Mathieu van der Poel kwam niet in het stuk voor – foto: Cor Vos

In de achtergrond werd er door Mathieu van der Poel flink jacht gemaakt, maar de kopman van Alpecin-Fenix – in 2020 nog glansrijk winnaar op de VAM-berg – kon de hooggespannen verwachtingen niet waarmaken. Hij kwam wel in de buurt van de kopgroep, maar mede met dank aan storingswerk van Jumbo-Visma kwam hij nooit vooraan aansluiten. Met goed vijftig kilometer te koersen besloot hij dan ook de strijd te verlaten. Tom Dumoulin was enkele rondes eerder al uit koers gestapt.

Na veel vijven en zessen bleven er vooraan zeven man over: Kooij, Groenewegen, Oscar Riesebeek, Martijn Tusveld, Sjoerd Bax en de gebroeders Boy en Danny van Poppel. Daarachter naderde een groep met onder anderen Sebastian Langeveld, Mike Teunissen en Timo Roosen. Waar Groenewegen en Danny van Poppel moesten lossen, konden Teunissen en Roosen in extremis vooraan aansluiten.

De toch wel verrassende kampioen: Timo Roosen – foto: Cor Vos

Bij het luiden van de bel gingen Tusveld en Bax op de pedalen staan. Na de afzink kwam Riesebeek in de voorlaatste beklimming van de VAM-berg aansluiten bij de twee. Jumbo-Visma leek de koers te hebben verloren, maar de vertwijfeling sloeg toe, waarna de geel-zwarte formatie het gat met succes dichtte. Bij de samensmelting ging Teunissen allereerst aan. Zijn poging strandde, maar de daaropvolgende aanval van Timo Roosen had wel het gewenste effect voor de geel-zwarte formatie.

Roosen was los, keek niet meer achterom en soleerde naar zijn eerste nationale titel bij de profs. Na afloop was er de blijdschap, maar bleek Roosen ook met stomheid geslagen. “Ik kan het helemaal nog niet bevatten. Het is echt een rollercoaster. Ik zag het totaal niet aankomen. Het is bizar, ik ben er een beetje stil van. Onderweg voelde ik me in de finale onverwachts nog heel goed. Ik ben een blij mens. Dit is een jongensdroom die uitkomt!”

Uitslag NK wielrennen 2021
1. Timo Roosen (Jumbo-Visma) in 4u10m41s
2. Sjoerd Bax (Metec-SOLARWATT) op 30s
3. Oscar Riesebeek (Alpecin-Fenix) z.t.
4. Mike Teunissen (Jumbo-Visma) op 33s
5. Boy van Poppel (BORA-hansgrohe) z.t.

Roosen hijst zich in de rood-wit-blauwe trui – foto: Cor Vos

Parcours

Voor het derde opeenvolgende jaar vindt het NK wielrennen dus plaats op de VAM-berg te Wijster in Drenthe. Maar in tegenstelling tot de voorgaande twee edities (met Mathieu van der Poel, Anna van der Breggen, Amy Pieters en Timo Roosen als winnaars), krijgen we dit jaar een ander parcours te zien. “Na twee corona-edities vindt het NK plaats op het beoogde parcours”, vertelde organisator Thijs Rondhuis in een eerder stadium aan WielerFlits.

Omwille van coronamaatregelen was het NK de laatste twee edities genoodzaakt om een afgesloten parcours te handhaven, waarbij er in 2020 zelfs geen publiek aanwezig mocht zijn. Afgelopen seizoen mochten per dag 2000 toeschouwers aanwezig zijn, maar daarbij werd – op enkele aanpassingen na – wel over grotendeels dezelfde route gereden als het hermetisch afgesloten NK van 2020. Oorspronkelijk was het plan om het NK dit jaar in Sittard-Geleen te organiseren, maar die gemeente gunt de VAM-berg eerst een coronavrije editie.

Het inspireerde Rondhuis om zijn oorspronkelijke NK-parcours dat hij voor ogen had in 2020, af te stoffen. Zo is de start van de mannen- en vrouwenwedstrijd dit jaar in Westerbork. “Daarna rijden de renners via een lus van 14 kilometer naar de VAM-berg. Daar wacht hen een omloop die niet te vergelijken is met het rondje dat we kennen van de voorbije twee jaar. Dat had toen een afstand van ruim zeven kilometer, terwijl de lokale ronde nu 14,1 kilometer lang is. Buiten de VAM-berg om gaat dat over doorgaans brede wegen.”

Het NK van 2020 leverde mooie plaatjes op bovenop de VAM-berg – foto: Cor Vos

En dus niet louter over de smalle banen die we van de laatste twee edities kennen. “Dat klopt, er zitten inderdaad weinig smalle stukken in”, gaat de organisator verder. “Daardoor krijgen we een andere koers, want er zijn meer rustmomenten. Daarnaast hebben we de finish verplaatst. Die zal nu niet meer bovenop de kasseienhelling zijn, maar driehonderd meter verderop op het tweede klimmetje. Dat biedt iets meer diversiteit, zodat een grotere groep renners kans maakt op de titel. Voor het publiek is dat ook aantrekkelijker, omdat je nu de gehele eindsprint kunt overzien.”

We kunnen op het lokale parcours spreken van een heuse tweetrapsraket. Te beginnen met het Atteropad (circa 500 meter à 6%), de meest noordelijke variant. Deze begint met een fraai aangelegde terugdraaiende bocht. Hierna gaat het nog even lichtjes naar beneden voor begonnen wordt aan de korte, maar krachtige kasseienstrook. Daarna duiken de coureurs naar beneden om vrijwel direct te worden geconfronteerd met het akelig steile Mount Vampad (circa 200 meter à 12%). Nieuw ten opzichte van eerdere edities is dat dit nu de finishklim is.

De mannen rijden hun wedstrijd dit seizoen eenmalig op vrijdag in plaats van de traditionele zondag, omdat zij zo langer de tijd hebben om zich voor te bereiden op de start van de Tour een week later. Het nodigde alvast Bauke Mollema uit om zijn deelname uit te spreken. Het is voor het eerst sinds 2013 dat de klimmer het NK weer aandoet. “Heel gaaf dat hij erbij is”, liet Rondhuis eerder weten. Er was overigens sprake van het feit dat Het Dak van Drenthe – een naastgelegen nieuwe klim op het VAM-terrein – zou debuteren op het NK, maar die is nog niet gereed.

Vrijdag 24 juni, NK wielrennen op de weg: Westerbork – VAM-berg (193,8 km)

Start: 13.15 uur
Finish: rond 17.45 uur

Favorieten

Op een NK, of het nu in België, Frankrijk of Nederland is, gelden andere wielerwetten. Bepaalde teams zijn vanwege een overtalsituatie in het voordeel, we denken dan vooral aan het sterke blok van Jumbo-Visma, terwijl een (mede)favoriet als Fabio Jakobsen in de finale op zichzelf is aangewezen. De eenlingen op een Nederlands kampioenschap zijn met andere woorden afhankelijk van een gunstig koersverloop en eventuele hulp uit al dan niet onverwachte hoek. Het geeft een extra dimensie aan een vaak al zeer interessante koers.

De afwezigen hebben altijd ongelijk, maar we kunnen er niet omheen: het NK wielrennen op de VAM-berg moet het stellen zonder een aantal grote namen. De eerste die ons te binnen schiet, is die van Mathieu van der Poel. De alleskunner van Alpecin-Fenix bereidt zich in het Italiaanse Livigno voor op de Tour de France. Ook Dylan van Baarle, Robert Gesink, Wilco Kelderman, Steven Kruijswijk, Wout Poels, Antwan Tolhoek, Koen Bouwman, Danny van Poppel en Nils Eekhoff zijn er vrijdag niet bij, als in Drenthe de nationale titelstrijd op het programma staat.

Jumbo-Visma heeft samen met de continentale teams VolkerWessels en Allinq Cyclingteam de grootste afvaardiging aan het vertrek van de Nederlandse wegwedstrijd. De geel-zwarte formatie is het misschien wel aan zijn stand verplicht om de nationale kampioen af te leveren, maar het is zeker geen sinecure. Zoals eerder vermeld in deze voorbeschouwing, sinds de zege van Koos Moerenhout in 2009 is de Nederlandse titel slechts twee keer naar de WorldTour-ploeg gegaan. In 2016 sprintte Dylan Groenewegen in Ouddorp naar het rood-wit-blauw, vorig jaar soleerde Timo Roosen naar de titel op en rond de VAM-berg.

Pascal Eenkhoorn – foto: Cor Vos

Dit jaar kan Jumbo-Visma weer meerdere kanshebbers uitspelen, en bovendien gokken op verschillende scenario’s. Mocht de wedstrijd uitdraaien op een sprint met een grote groep, dan is Olav Kooij de man om in de gaten te houden. De nog altijd maar 20-jarige renner is bijzonder rap aan de meet, maar kan ook een heuveltje verteren. Dat demonstreerde hij vorig jaar al op het NK: Kooij werd toen zevende in de daguitslag. Mocht het onderweg toch te lastig zijn voor Kooij, dan heeft de formatie met Mick van Dijke en Mike Teunissen nog twee rappe mannen aan boord. Van Dijke en Teunissen verkeren in goede vorm.

Maar onze topfavoriet luistert naar de naam Pascal Eenkhoorn. Waar jongens als Kooij, Teunissen en in mindere mate Van Dijke zullen worden geschaduwd, zal de allrounder uit Overijssel wellicht wat meer vrijheid krijgen om zijn ding te doen. Eenkhoorn beschikt over de intrinsieke kwaliteiten om te schitteren op een NK, zeker op het parcours op en rond de VAM-berg. Eenkoorn heeft de nodige explosiviteit, is niet bang om in de aanval te gaan, kan een portie hardrijden en beschikt na een zware koers ook nog over een stevig sprintje. Dat hij deel uitmaakt van de sterkste ploeg, is helemaal mooi meegenomen.

Andere Jumbo-Visma-renners om in de gaten te houden zijn David Dekker, titelverdediger Timo Roosen en Tim van Dijke.

Bauke Mollema – foto: Cor Vos

De meeste ogen zijn gericht op Jumbo-Visma, maar dat wil niet zeggen dat de winnaar in een geel-zwart tenue rondfietst. Er staan nog meer sterke blokken aan het vertrek, maar we sluiten ook niet uit dat de titel naar een renner uit een ‘kleinere’ formatie gaat. Naar een team dat in de minderheid is. Dan denken we al snel aan Intermarché-Wanty-Gobert, dat met slechts drie renners aan de start zal verschijnen. De Belgische formatie trekt echter wel met Taco van der Hoorn naar Drenthe. De rasaanvaller heeft zo van die dagen dat hij boven zichzelf kan uitstijgen, zie de voorbije Brussels Cycling Classic, en is ook voor vrijdag een gevaarlijk klant.

Van der Hoorn heeft echter wel een probleem: hij zal naar alle waarschijnlijkheid solo moeten aankomen. Dat is ook de realiteit voor Bauke Mollema, die voor het eerst sinds 2013 weer meedoet aan het Nederlands (weg)kampioenschap. “Ik wilde toch nog even een koers meepakken voordat ik aan de Tour begin. Het speelt ook mee dat het Nederlands kampioenschap op de weg nu op vrijdag is. Dat geeft me de gelegenheid om daarna nog een paar dagen thuis te zijn, voordat we op dinsdag naar Denemarken vertrekken.” Als op en top professional zal Mollema zich maar wat graag willen mengen in de strijd om het rood-wit-blauw. Zijn tijdrittitel op woensdag zal hem ongetwijfeld vleugels hebben gegeven.

Oscar Riesebeek (midden) – foto: Cor Vos

Alpecin-Fenix moet het vrijdag zien te rooien zonder zijn uithangbord en sportieve talisman Mathieu van der Poel, maar de ploeg van de gebroeders Roodhooft heeft alsnog een van de topfavorieten in de gelederen. Oscar Riesebeek werkt al enkele weken minutieus toe naar dit NK. De man uit Ede beschikt over de benen om een gooi te doen naar de titel, zo liet hij eerder deze maand zien in Dwars door het Hageland en de Baloise Belgium Tour. Daar komt nog eens bij dat hij vorig jaar al een van de hoofdrolspelers was op het NK: Riesebeek moest na een knappe koers genoegen nemen met de bronzen plak.

We zijn nu een jaar verder en Riesebeek lijkt nóg sterker dan op het laatste NK. “Ik zie op het kampioenschap zeker kansen. Het is altijd wel een lastige koers om te lezen, omdat je met een overtal van Jumbo-Visma zit. Maar als je goed in orde bent, dan is er veel mogelijk”, klonk het na zijn overwinning in Dwars door het Hageland. Dat het menens is voor Riesebeek, blijkt wel uit het feit dat hij in de dagen voor de wegwedstrijd niet zal deelnemen aan het NK tijdrijden. Alles om maar zo fris mogelijk aan de start te staan van de wegkoers. Een mogelijk struikelblok: Riesebeek heeft met Sjoerd Bax (vorig jaar nog tweede op het NK) maar één ploegmaat in steun.

Fabio Jakobsen – foto: Cor Vos

De grote vraag is of we vrijdag een afvallingskoers krijgen op weg naar de streep, of dat we gaan sprinten met een grote groep. Jumbo-Visma kan eventueel gokken op een sprint met Olav Kooij, maar zal toch niet met Fabio Jakobsen naar de meet willen. Die laatste zal het vrijdag verstandig moeten aanpakken. Zoveel mogelijk energie sparen is het devies, en hopen dat het allemaal bij elkaar blijft richting de finish. Jakobsen heeft namelijk niet de ploeg om nog iets te bewerkstelligen in de finale, of om een scheve situatie recht te zetten. Sterker, de renner van Quick-Step Alpha Vinyl is volledig op zichzelf aangewezen.

Update: Dylan Groenewegen heeft, in overleg met zijn trainer, besloten om het NK te skippen. 

Toch doen we er goed aan om de misschien wel snelste Nederlandse sprinter mee te nemen in onze sterrenverdeling. Onder de noemer: je weet maar nooit. Jakobsen acht zichzelf in ieder wel wel kansrijk voor een tweede nationale driekleur. “In principe ben ik een renner die altijd wel een kans heeft, zolang het niet een loodzwaar parcours in Limburg is. Maar je bent afhankelijk van de tactiek van met name de grote blokken. Het hoeft natuurlijk geen sprint te worden, er kan ook groepje wegrijden. Kan ik dan mee en wil men met mij naar de streep rijden?”, vraagt Jakobsen zich hardop af.

“Misschien niet, maar misschien gaat men zelf ook gewoon voor een mooie klassering. Vorig jaar lag er een mooi maar lastig parcours, ik denk dat het dit jaar iets gemakkelijker te verteren zal zijn. Het zal zaak zijn goed van voren te rijden, alert te zijn en in te spelen op de koerssituatie. Als je de koers niet met je ploeggenoten zelf hard kunt maken, zal je moeten anticiperen.”

Elmar Reinders – foto: Cor Vos

De belangrijkste kanshebbers zijn de revue inmiddels gepasseerd, maar er staan nog veel meer interessante renners aan het vertrek. Bram Welten en Ramon Sinkeldam starten namens Groupama-FDJ, Marijn van den Berg (EF Education-EasyPost) is met zijn snelle finish tevens iemand om in de gaten te houden. Ook Elmar Reinders – bezig aan een geweldig seizoen in dienst van het Deense Riwal – noteren we met stip. De uit Emmen afkomstige hardrijder heeft al een profcontract bij BikeExchange-Jayco op zak, maar een Nederlandse titel zou pas helemaal de kers op de taart zijn.

We willen ook nog even stilstaan bij het enorm sterke blok van VolkerWessels. De continentale formatie kan vrijdag – zonder overdrijving – de halve ploeg uitspelen op het NK. De meest in het oog springende namen zijn die van Daan van Sintmaartensdijk, Peter Schulting, Coen Vermeltfoort, Timo de Jong, Maikel Zijlaard, Bart Lemmen en Bert-Jan Lindeman.

Outsiders voor de overwinning die we nog niet hebben genoemd zijn Martijn Tusveld, Joris Nieuwenhuis (Team DSM), Martijn Budding (Riwal Cycling Team), Rick Ottema, Hartthijs de Vries (Metec-SOLARWATT p/b Mantel), Jan-Willem van Schip (BEAT Cycling), Joren Bloem (ABLOC CT), Etienne van Empel (China Glory Continental Cycling Team), Daan Hoole (Trek-Segafredo), Julius van den Berg (EF Education-EasyPost), Arvid de Kleijn (Human Powered Health) en – last but not least – Niki Terpstra (TotalEnergies).

Favorieten volgens WielerFlits
**** Pascal Eenkhoorn
*** Bauke Mollema, Oscar Riesebeek
** Mike Teunissen, Mick van Dijke, Taco van der Hoorn
* Elmar Reinders, Fabio Jakobsen, Olav Kooij, Bram Welten

Website organisatie
Deelnemers

Weer en TV

De renners hebben het niet getroffen, want na een zonnig begin van de week lijkt het juist op vrijdag weer flink te gaan regenen. In de middag kunnen er serieuze regenbuien vallen en is er zelfs kans op onweer. De gemiddelde temperatuur schommelt rond de 23 graden Celsius. De voorspelde windkracht drie komt uit het zuiden.

De wegwedstrijd op en rond de VAM-berg is vrijdag vanaf 14.35 uur live te zien op NPO1. Op WielerFlits is het – via een speciale liveblog – ook mogelijk om het NK tot in detail te volgen.