Bruyneel praat open en bloot over dopingschandaal rond Armstrong: “Ik wist wat er gebeurde”

Tussen 1999 en 2005 was er maar één Tour-held: Lance Armstrong. De Amerikaan pakte zeven jaar op rij de gele trui. Evenveel jaar later viel de Amerikaanse wielerheld van zijn voetstuk: het Usada-rapport bracht grootschalig dopinggebruik binnen US Postal aan het licht, hij mocht al zijn eindzeges inleveren. Ook Johan Bruyneel, ploegleider en mentor van Armstrong, zat in de storm. In de Nederlandse krant De Telegraaf gaat Bruyneel, inmiddels 54, het thema niet meer uit de weg.

Bruyneel hing in 1998, het jaar van de beruchte ‘Tour de Dopage’ waarin de volledig Festina-ploeg vanwege dopingperikelen uit de Tour werd gehaald, de fiets aan de wilgen. Twee maand later werd hij ploegleider van US Postal, waar alles op alles zou gezet worden om de pas genezen Lance Armstrong naar ongeziene glorie te leiden.

“Ik was zelf prof in het epotijdperk. Er was in die jaren geen enkel taboe rond”, begint Bruyneel zijn verhaal. “Voordat je prof werd, deed je veel opofferingen. Als je nadien bij de grote jongens komt, ontdek je dat er bepaalde zaken gebeuren. Mannen die bij de amateurs losten, reden plots vijf kilometer per uur sneller. Als je even rond vroeg, ontdekte je snel welke producten het verschil maakten. Epo was niet op te sporen en op veel plekken eenvoudig te verkrijgen.” 

Toen hij bij US Postal-ploegleider werd, snapte hij dan ook de vraag van de renners naar de illegale praktijk. “Deed je niet mee, werd je als een bal in een flipperkast alle kanten op gereden. Als de renners in die jaren geen medische begeleiding kregen van de ploeg, gingen ze zelf op zoek. Dan kwam je bij kwakzalvers als Eufemiano Fuentes terecht of begon je op eigen houtje epo te injecteren. Daarom heb ik ook zo’n probleem met de conclusie dat er binnen onze ploeg een dopingprogramma was. Epo kon je in veel landen zo bij de apotheek krijgen en iedereen kon dat eigenlijk gewoon zelf injecteren. Het was niks ingewikkelds.”

Dus startte US Postal zelf een systeem op met twee duidelijke regels. “Voor ons waren er twee basisprincipes. De gezondheid van de renners mocht nooit in gevaar komen en er mocht nooit een renner positief testen. Daarom stelden wij onze hematocrietgrens niet op 50 zoals de UCI deed, maar een stuk lager op 48. Michele Ferrari was de enige arts die hier borg voor stond. Ik ben er dan ook trots op dat in al die besmette jaren nooit iemand in onze ploeg enig gezondheidsrisico heeft gelopen. Wielerartsen worden vaak afgeschilderd als Frankensteins. Maar de artsen die ik ken, waakten in die jaren juist dat hun renners geen rare dingen deden. En met de hand op mijn hart kan ik zeggen dat ik nooit iemand verplicht of aangespoord heb om iets te doen of te nemen. De renners zijn altijd de smekende partij geweest. Wij hebben nooit iemand een revolver tegen zijn hoofd gezet.” 

Bruyneel gaat zijn verantwoordelijkheid echter niet uit de weg. “Maar die lag niet bij één persoon. Het speelde binnen het hele begeleidingsteam en iedereen ging daar op een verantwoorde manier mee om. Ik wist wat er gebeurde, maar ga niet over anderen spreken. Iedereen moet zelf bepalen wat hij wil zeggen en zijn eigen verantwoordelijkheid dragen. Het is tegen mijn principes om anderen te verklikken.”

Spijt heeft de man niet. “Het klopt dat we schade aan de wielersport hebben toegebracht. Maar dat kwam omdat we deel uitmaakten van een generatie. Een generatie die zelf niet heeft gekozen om te fietsen in het epotijdperk. Iedereen werd geconfronteerd met dit jarenlang onoplosbare probleem. We hadden te maken met dit onopspoorbaar product en moesten daar een weg mee zie te vinden. Als je op het hoogste niveau wilde blijven fietsen, kon je niet anders dan hier aan mee te doen.”