Advertorial Een gouden plak op de Olympische Spelen in Tokio. Het is de ultieme droom waar mountainbiker Milan Vader al jarenlang naar toewerkt. Afgelopen seizoen dichtte de Zeeuwse renner het laatste gaatje naar de absolute top en kon hij mee om de winst strijden in de Wereldbeker.

Op zijn social media vallen twee dingen meteen op. Hoe Vader zijn mountainbike tot in de puntjes onder controle heeft èn zijn liefde voor Zeeuwse mosselen. “Ik ben ambassadeur van de mossel. De bekendheid van mosselen onder jongeren viel heel erg tegen en daar wilden ze wat aan doen.” Hij bood zijn hulp aan en van het een kwam het ander. Dat mosselen naadloos aansluiten op zijn voedingspatroon als topsporter, is een bijkomend voordeel.

Toch leek een sportieve carrière in eerste instantie niet op de fiets te zijn weggelegd. Zijn vader Patrick waterpolode namelijk 27 jaar lang op vrij hoog niveau en omdat de jonge Milan vrij vlot zijn zwemdiploma’s binnenhaalde, lag het in de lijn der verwachting dat ook hij zou gaan zwemmen. Tot dat rondje fietsen op zondag van zijn vader, waar de geboren Middelburger een keer bij mee mocht. “Dat vond ik toch wel interessanter. Volgens mij was ik vrij snel verkocht.”

Niet veel later ging hij kijken bij mountainbikevereniging X-Treme in Goes, nog geen halfuurtje bij Middelburg vandaan. “Daar heb ik tijdens mijn eerste training nog op een leenfietsje meegedaan. Al snel had ik een eigen fiets en zo is het balletje gaan rollen. Toen ik bij de club begon, was ik zeven. Daarna ben ik vrij snel wedstrijdjes gaan doen en dat ging goed. Toen ik tien was, ben ik ook aangesloten bij wielervereniging Theo Middelkamp.”

De weg op om sterker te worden
Bij deze vereniging, vernoemd naar de eerste Nederlandse etappewinnaar in de Tour de France, koerste Vader vervolgens nog een aantal jaar op de weg. “Maar dat was altijd in dienst vàn. Of tenminste, mountainbiken vond ik leuker, en op de weg was voor erbij. Ook om wat sterker te worden. Op de weg kreeg ik altijd te horen dat ik teveel op kop reed. Ik was steeds maar aan het aanvallen en dat moest je juist niet doen. Je moest de benen sparen voor de sprint.”

In 2013, Vader (derde van links) met de opleidingsploeg van de KNWU – foto: Cor Vos

Zet hem op een wegfiets en de regerende Nederlandse kampioen zou een soort Mathieu van der Poel zijn die aanvalt waar dat maar kan? “Dat denk ik wel, ja!”, lacht hij. “Ik doe heel af en toe nog wel eens mee aan een wegkoers en dan is dàt meestal een evaluatiepuntje achteraf, wat er beter had gekund. Dan voel ik me in het begin zo goed dat ik denk: ‘Ik ga een harde koers maken.’ En dan kan het soms zo zijn dat ik aan het eind tekort kom.”

Zijn keuze voor de mountainbike bleek geslaagd en bij de jeugd won hij zo zijn wedstrijden. Maar op de nationale kampioenschappen wilde het steeds maar niet lukken. “In de jeugdcategorieën werd ik op het NK eigenlijk altijd tweede. Ik wilde heel graag Nederlands kampioen worden, maar dat is nooit gelukt. Achteraf denk ik dat dit me ook wel hongerig hield. Want van de jongens die wel kampioen zijn geworden, zijn de meesten intussen gestopt.”

Tokio als stip aan de horizon
Pas vanaf de nieuwelingen ging de Zeeuw steeds meer winnen. “En toen ben ik ook opgevallen bij Tim Heemskerk, de toenmalige bondscoach. Die voelde zich echt verantwoordelijk in die rol. Omdat in zijn ogen de prestaties van de eliterenners op dat moment wat tegenvielen, kwam hij met het plan om jong met opleiden te beginnen. Om als Nederland echt mee te gaan doen in de top van het mountainbiken, moet het trucje al vroeg aangeleerd worden, vond hij.”

De Olympische Spelen van Tokio. Dat werd de stip aan de horizon. Dus kwam Vader in 2013 met zes andere jongens van zijn leeftijd, eerst een aantal weekenden bij elkaar op een vakantiepark in de buurt van Arnhem. “Elk weekend na school naar Arnhem en dan zondagavond weer terug. En toen alles eenmaal rond was, zijn we na de zomer allemaal op het Watersley Sports & Talentpark in Sittard gaan wonen en gingen we daar naar school.”

Vader was pas 17 jaar toen hij de vertrouwde Zeeuwse kust verliet voor het Limburgs Heuvelland. “Er was er een die nog jonger was, die was zestien volgens mij. Dus dat was best vroeg. En dan heb je een heel druk programma, ben je vaak in de weekenden weg voor wedstrijden en dan moet je tussendoor ook zelf de was doen, koken en het huis een beetje netjes houden. Ik denk dat je daar snel volwassen van wordt.”

Vader in het Canadese Beaupre – foto: Orange Pictures

Van Middelburg naar Sittard
Zijn ontdekking door Heemskerk werd de eerste kennismaking met de KNWU. “Ik weet nog goed dat ik voor een gesprek naar het kantoorgebouw in Papendal moest en dat ik dat heel spannend vond. Dat was met Tim en eigenlijk was dàt de start van de route die we daarna samen hebben bewandeld. Zeker in de beginfase, toen we ook met zijn allen naar Sittard verhuisden, was de begeleiding door de KNWU heel erg goed.”

Voor de jonge atleten was een voltijds programma opgezet met onder andere een mental coach, krachttrainers, voedingsbegeleiding en lifestylecoach. “We konden ook elke week naar de fysio, we hadden een masseur die elke week kwam… Eigenlijk zat alles erop en eraan. De specialisten uit het programma gingen ook mee naar onze wedstrijden. Als je het hebt over ondersteuning, dan was dat echt super.”

Naast de KNWU, NOC*NSF en de Nederlandse Loterij was het programma voor een groot deel te danken aan de provincie Limburg, benadrukt Vader. Maar terwijl de beloftevolle sporters met volle focus aan hun olympische droom werkten, werd op een gegeven moment de geldkraan langzaam dichtgedraaid door NOC*NSF. Het mountainbiken werd namelijk door NOC*NSF afgerekend op de prestaties van de eliterenners op dat moment en was niet langer een zogenoemde focussport.

Milan Vader in actie – foto: Orange Pictures

Gigantisch traject
“Dus in mijn laatste twee jaar als belofte kwamen wij in een afbouwregeling. Toen dat programma is gestopt, heb ik even zelf moeten overleven. Daarna kwam ik gelukkig goed terecht bij de ploeg waar ik nu voor rijd. En nu zie je alles weer omdraaien door de prestaties van Anne Tauber, Anne Terpstra, Mathieu van der Poel en mijzelf. Er zijn weer meer dingen mogelijk. Zo kan ik nu, net als afgelopen jaar, op hoogtestage. Supermooi dat het nu weer op gang komt.”

Op zijn zevende reed Vader voor het eerst in de rondte op de mountainbike bij X-Treme in Goes, zeventien jaar later behoort hij bij de top van Nederland én van de wereld. De tijd dat hij tweede werd op de jeugd-NK’s is alweer verleden tijd, want zowel bij de junioren, de beloften én de elite hulde hij zich al in het rood-wit-blauw. En afgelopen seizoen was hij een van de hoofdrolspelers in de grootste internationale wedstrijden.

Mede het resultaat van het centrale opleidingsprogramma, waar Vader uiteindelijk als enige de top bereikte in de mountainbikesport. “Het is wel een gigantisch traject natuurlijk. Het is mooi dat het is gelukt en dat ik volgend jaar voor een medaille mag strijden in Tokio. Ik had vorig jaar nog een reünie met de jongens en, ook al was het met fietsen niets geworden, ze keken er allemaal wel heel positief op terug. We zijn allemaal heel volwassen geworden daardoor.”

Langetermijnplan komt uit
“Ik denk dat als je centraal bij elkaar zit, je veel meer van elkaar kunt leren. Nu zie je vaak dat iedereen zijn eigen dingetje doet. Af en toe mag je een keer mee naar een kampioenschap of een internationale wedstrijd en dan moet je in die paar dagen zoveel mogelijk opsnuiven om verder te komen. Ik denk dat centraal opleiden dan toch beter is. Het vergt wel iets meer natuurlijk, maar ik ben wel van mening dat je daardoor verder komt of in ieder geval sneller dingen leert.”

In 2020, tijdens het WK mountainbike in Leogang – foto: Cor Vos

Tot slot toch nog even vooruitkijken naar komend seizoen en de olympische stip aan de horizon, die steeds groter wordt. “Als ik terugkijk naar het langetermijnplan, is dat goed uitgekomen. Dat ik in 2013 ben begonnen en dat ik afgelopen seizoen meedeed voor de winst in de Wereldbeker. Dat geeft wel aan dat het plaatje klopt, dat we het goed hebben aangepakt en dat ik op het juiste moment er sta.”

Toch vindt hij het niet heel erg dat de Spelen zijn uitgesteld. “Het was ook wel een nieuwe ervaring om mee te kunnen doen voor de winst. En dat heeft ook even de tijd nodig om het goed onder de knie te krijgen. Ik twijfel er niet aan dat ik volgend jaar nog sterker kan zijn. In dat opzicht is een jaartje extra niet zo heel erg. Plus dat de anderen, neem bijvoorbeeld Nino Schurter, een jaartje ouder worden. In zijn geval is een jaartje ouder toch een jaartje.”

Mountainbiken verdient de aandacht
En wie weet maakt Vader met een goede prestatie jonge landgenoten wel net zo enthousiast voor de mountainbike als hijzelf was bij zijn eigen eerste rondje. “In Rio deden de BMX’ers het zó goed dat ze bij BMX-verenigingen ledenstops moesten invoeren, zo druk werd het. Dat is wel gewoon een effect dat je krijgt als er goed wordt gepresteerd. En ik denk dat het mountainbiken zeker een sport is die de aandacht verdient. Dus daar gaan we onze best voor doen.”

Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door Nederlandse Loterij. Nederlandse Loterij is hoofdsponsor van de KNWU en ondersteunt op deze manier alle KNWU wielerdisciplines. Lees hier hoe Nederlandse Loterij helpt Nederland gelukkig, gezond en sportief te maken.